Zalety spożywania Czerwonej Koniczyny

olejki eteryczne Czerwona Koniczyna

CZERWONA KONICZYNA‼️ - wszystko co trzeba o niej wiedzieć‼️

W ostatnich latach stale wzrasta zainteresowanie fitoterapią, czyli wykorzystywaniem naturalnych związków roślinnych w celach leczniczych. Jedną z roślin wykorzystywaną w suplementach diety jest czerwona koniczyna. Jej kwiaty wywierają pozytywny wpływ na organizm, a wszystko to za sprawą wielu cennych związków aktywnych. Najbardziej powszechnym zastosowaniem czerwonej koniczyny jest łagodzenie objawów menopauzy. Ale nie tylko, gdyż kwiaty koniczyny czerwonej wpływają także pozytywnie na funkcjonowanie układu sercowo – naczyniowego, kostnego, mogą działać przeciwzapalnie.

Składniki aktywne czerwonej koniczyny

Kwiaty koniczyny czerwonej zawierają liczne substancje czynne^(I). Najbardziej charakterystyczne jest występowanie izoflawonów. Związki te wyróżniają się strukturą podobną do estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. Dzięki temu mogą oddziaływać na receptory estrogenowe, choć z mniejszym powinowactwem niż naturalne estrogeny.

Flawonoidy i izoflawony nie bez powodu określane są zatem mianem fitoestrogenów – wiernie naśladują działanie 17 – beta – estradiolu, czyli głównego żeńskiego hormonu płciowego.

W porównaniu do izoflawonoidów sojowych, izoflawonoidy wyizolowane z koniczyny nie wykazują właściwości alergennych, ponadto nie zwiększają ryzyka raka piersi czy raka endometrium (jak ma to miejsce w przypadku hormonalnej terapii zastępczej).

I wreszcie – tego typu izoflawony mogą być stosowane u osób cierpiących na zakrzepicę żył głębokich, zatem kobiety nie mogące z przyczyn medycznych stosować hormonalnej terapii zastępczej mogą rozważyć wykorzystanie fitoestrogenów.

Najliczniej występujące w kwiatach koniczyny czerwonej izoflawony to:

• genisteina

• daidzeina

• formononetyna

• biochanina A

Średnia zawartość izoflawonów w kwiatach koniczyny czerwonej to aż 8%. Inne flawonoidy zawarte w tej roślinie to m. in. kwercytyna o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Kolejną grupą związków obficie reprezentowaną w ekstrakcie z koniczyny czerwonej to katechiny o działaniu ochronnym na układ sercowo – naczyniowy oraz saponiny o działaniu przeciwzapalnym, a także olejki eteryczne. Związki te skutecznie neutralizują wolne rodniki, wspomagają odporność organizmu, spowalniają procesy starzenia się oraz mogą ograniczać rozwój niektórych chorób przewlekłych. Nie brakuje także witamin i składników mineralnych, z których najwięcej w kwiatach koniczyny występuje:

• witamina C

• witamina A

• witamina E

• miedź

• fosfor

• żelazo

• potas

• magnez

• wapń

Związki te są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, a ich ewentualne niedobory prowadzą do rozwoju licznych problemów zdrowotnych. Czerwona koniczyna może zatem stanowić uzupełnienie diety w te cenne składniki odżywcze.

Hormonalna terapia zastępcza czy fitoterapia?

Każda kobieta przechodząca menopauzę powinna podjąć decyzję – stosować hormonalną terapię zastępczą czy nie? Korzyści ze stosowania HTZ są powszechnie znane – zredukowane zostają objawy związane z niedoborem estrogenów. Można zatem liczyć na ogólną poprawę samopoczucia, lepszą kondycję skóry, zredukowanie ryzyka rozwoju osteoporozy czy wzmocnienie układu sercowo – naczyniowego. Nie można jednak przemilczeć faktu, iż stosowanie HTZ nie zawsze jest możliwe, istnieje bowiem szereg przeciwwskazań do stosowania hormonów. Ponadto wiele kontrowersji wzbudza ryzyko działań niepożądanych.

Najpoważniejszym zarzutem wysuwanym w kierunku HTZ jest możliwość zwiększenia ryzyka zachorowania na raka sutka, endometrium czy jajników. Skłania to kobiety przechodzące menopauzę do poszukiwania bezpiecznej alternatywy – a tą okazuje się być fitoterapia.

Zastosowanie roślin zawierających fitoestrogeny, czyli związków o działaniu analogicznym do żeńskich hormonów płciowych nie jest obarczone ryzykiem rozwoju poważnych działań niepożądanych. Jednocześnie skuteczność działania fitoestrogenów jest na tyle wysoka, że stosowanie izoflawonów w celu łagodzenia objawów menopauzy i powikłań wynikających z obniżenia poziomu estrogenów we krwi jest coraz częstsze.

Działanie fitoestrogenowe koniczyny czerwonej

Głównym zastosowaniem koniczyny czerwonej jest wykorzystanie jej działania naśladującego estrogeny, co znajduje zastosowanie przede wszystkim w łagodzeniu objawów menopauzy. Menopauza to fizjologicznie występujące zjawisko wygaszania czynności hormonalnej jajników, co prowadzi do spadku syntezy żeńskich hormonów płciowych. Menopauza pojawia się u kobiet w wieku 45 – 55 lat i prowadzi do wystąpienia charakterystycznych objawów, takich jak:

• wahania nastroju, stany lękowe i depresyjne, drażliwość

• kłopoty ze snem

• przyrost masy ciała

• uderzenia gorąca i napadowe pocenie się

• kołatanie serca

• spadek libido

• bóle i zawroty głowy

• suchość pochwy

• nietrzymanie moczu

Menopauzy się nie leczy, jednak można złagodzić jej uciążliwe objawy. W tym celu stosowane mogą być fitoestrogeny koniczyny czerwonej. Powszechnie stosowaną metodą terapii jest hormonalna terapia zastępcza, jednak wiele kobiet nie decyduje się na takie rozwiązanie. Rośnie natomiast zainteresowanie naturalnymi metodami łagodzenia objawów menopauzy, obejmujących m. in. fitoterapię, czyli zastosowanie roślin zawierających fitoestrogeny.

Zadowalające efekty takiej terapii wraz z bezpieczeństwem jej stosowania stanowią interesującą alternatywę dla hormonalnej terapii zastępczej. Fitoestrogeny oddziałują na tkanki zawierające receptory estrogenowe, zwłaszcza: macicę, jajniki, gruczoły sutkowe, pochwę. Pośrednio oddziałują ponadto na wiele innych tkanek i układów w organizmie.

Oddziałując na receptory estrogenowe, fitoestrogeny pomagają zachować równowagę hormonalną u kobiet w przebiegu menopauzy. Izoflawony koniczyny czerwonej redukują uderzenia gorąca, a także inne uciążliwe objawy klimakterium^{(II), (III)}. Ponadto ekstrakt z koniczyny czerwonej może ograniczać rozrost endometrium, czyli błony śluzowej macicy, co często ma miejsce u kobiet po menopauzie^(IV). Ponadto koniczyna czerwona zmniejsza zmiany zanikowe w obrębie nabłonka pochwy, co niweluje dokuczliwą suchość pochwy, bolesność podczas stosunku płciowego czy związany z nią spadek libido^(V)

Wpływ koniczyny czerwonej na profil lipidowy krwi

W przebiegu menopauzy często dochodzi do wzrostu masy ciała oraz zaburzeń gospodarki lipidowej, co znajduje odzwierciedlenie w nieprawidłowych wynikach badań krwi. W lipidogramie stwierdzany jest wzrost poziomu cholesterolu całkowitego i LDL oraz trójglicerydów, a także spadek poziomu cholesterolu HDL.

Stosowanie izoflawonów koniczyny czerwonej może pozytywnie wpłynąć na profil lipidowy. U kobiet w okresie menopauzy, stosujących 80 mg izoflawonów przez okres 90 dni odnotowano spadek poziomu cholesterolu LDL oraz trójglicerydów^(VI).

Prawdopodobnie izoflawony koniczyny czerwonej normalizują poziom cholesterolu we krwi na drodze zmniejszenia syntezy cholesterolu endogennego w wątrobie oraz ograniczenia wchłaniania z przewodu pokarmowego cholesterolu dostarczanego wraz z dietą.

Pozytywny wpływ na profil lipidowy krwi przekłada się na mniejsze ryzyko rozwoju miażdżycy i jej powikłań – zawału, udaru mózgu, nadciśnienia.

Wpływ czerwonej koniczyny na układ kostny

Okresowi menopauzy często towarzyszy pojawienie się osteoporozy. Pogorszenie się kondycji kości wynika z obniżenia poziomu estrogenów. Estrogeny regulują gospodarkę wapniowo – fosforanową, ponadto odpowiadają za ograniczenie procesów resorpcji kości. Gdy dochodzi do spadku poziomu żeńskich hormonów płciowych w okresie okołomenopauzalnym, odbija się to niekorzystnie na strukturze kości. Najważniejsze zmiany to:

• nasilona resorpcja kości
• demineralizacja macierzy kostnej
• spadek gęstości kości
• zwiększona tendencja do złamań kości

Suplementowanie czerwonej koniczyny może wpłynąć pozytywnie na kondycję układu kostnego u kobiet w okresie okołomenopauzalnym. W grupie 60 kobiet przechodzących menopauzę wykazano, że 12 – tygodniowa suplementacja koniczyną czerwoną przyczyniła się do wzrostu wskaźnika BMD, czyli gęstości kości; ponadto wykazano spadek stężenia CTx, czyli markera resorpcji kości^(VII).

Także w innych badaniach wykazano pozytywny wpływ czerwonej koniczyny na zachowanie optymalnej gęstości kości^{(VIII), (IX)}. Profilaktykę osteoporozy warto uzupełnić o suplementację witamin D3 i K2 oraz wapnia.

Wpływ koniczyny czerwonej na zaburzenia nastroju towarzyszące menopauzie

Obniżenie poziomu estrogenów w okresie menopauzy prowadzi do charakterystycznych wahań nastroju. Wynikają one z zaburzeń syntezy neuroprzekaźników pozytywnie wpływających na nastrój i motywację do działania, takich jak katecholaminy oraz serotonina.

Jednocześnie kobiety postrzegają okres menopauzy jako czas „utraty kobiecości”, co w połączeniu z uciążliwymi objawami fizycznymi prowadzi do znacznego pogorszenia nastroju. Poza zwiększoną drażliwością nierzadko pojawiają się stany lękowe czy depresyjne.

Stosowanie izoflawonów z koniczyny czerwonej może redukować pogorszenie kondycji psychicznej.

Wykazano m. in. pozytywny wpływ tych związków na łagodzenie stanów depresyjnych czy lękowych^(X), a także niwelowanie uczucia zmęczenia oraz ogólną poprawę nastroju^(XI).

Wpływ koniczyny czerwonej na stan skóry

Jednym z najłatwiej zauważalnych objawów towarzyszących menopauzie jest przyspieszenie procesów starzenia się skóry, a także pogorszenie kondycji włosów. Znów dochodzi do głosu zbyt niskie stężenie estrogenów, które odpowiadają za utrzymanie odpowiedniej gęstości skóry.

Menopauzie towarzyszy zatem ścieńczenie skóry, jej przesuszenie i utrata elastyczności, co manifestuje się pod postacią zmarszczek. Ponadto dochodzi do nadmiernego wypadania włosów w przebiegu tzw. łysienia androgenowego.

Stosowanie suplementów z koniczyną czerwoną może pozytywnie odbić się na wyglądzie skóry i włosów, a także paznokci.

Zauważalna jest poprawa nawodnienia skóry, wzrost jej gęstości i elastyczności; kolejne korzyści to wzmocnienie płytki paznokciowej oraz włosów^(XII).

Wpływ koniczyny czerwonej na układ sercowo – naczyniowy

Koniczyna czerwona może wpływać pozytywnie na funkcjonowanie układu sercowo – naczyniowego. Jednym z charakterystycznych objawów menopauzy są uciążliwe uderzenia gorąca, wynikające z niskiego poziomu estrogenów i nasilonych objawów wazomotorycznych – skurczu i nagłego rozkurczu naczyń krwionośnych. U kobiet spożywających 80 mg izoflawonów koniczyny czerwonej dziennie zauważono redukcję epizodów uderzeń gorąca^(XIII).

Kolejnym pozytywnym aspektem wynikającym z suplementacji czerwonej koniczyny może być obniżenie ciśnienia tętniczego krwi – zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego. Izoflawony wykazują aktywność antyoksydacyjną, chroniąc ściany naczyń krwionośnych przed wolnymi rodnikami. Dzięki temu czerwona koniczyna sprzyja utrzymaniu odpowiedniej elastyczności naczyń krwionośnych, sprzyja właściwemu przepływowi krwi oraz może zapobiegać rozwojowi zakrzepicy^(XIV).

Izoflawony mogą także ograniczyć rozwój zmian miażdżycowych^(XV).

Czy czerwona koniczyna może być stosowana u mężczyzn?

Czerwona koniczyna kojarzona jest głównie z terapią kobiet przechodzących menopauzę, okazuje się jednak, że może być także stosowana przez mężczyzn. Mowa przede wszystkim o wspomaganiu pracy układu sercowo – naczyniowego, zwiększania elastyczności ścian naczyń krwionośnych, minimalizowaniu ryzyka miażdżycy czy normalizowaniu ciśnienia krwi.

Czerwona koniczyna może zapobiegać także rozwojowi osteoporozy u mężczyzn; panowie zapadają na tę chorobę znacznie rzadziej niż kobiety, nie oznacza to jednak, że nie dotyczy ich kwestia profilaktyki osteoporozy, zwłaszcza w starszym wieku.

Z racji działania na receptory estrogenowe zlokalizowane w obrębie mieszków włosowych, czerwona koniczyna może łagodzić przebieg łysienia androgenowego u mężczyzn^(XVI).

I wreszcie – fitoestrogeny mogą wspomagać terapię raka prostaty. U mężczyzn po zabiegu usunięcia nowotworu prostaty, którzy stosowali ekstrakt z czerwonej koniczyny w dawce 160 mg przez 20 dni wykazano wyższy stopień apoptozy komórek nowotworowych. Apoptoza to mechanizm kontrolowanej i precyzyjnej śmierci określonego typu komórek. Suplementacja czerwoną koniczyną może zatem wpływać hamująco na tempo wzrostu nowotworu i powstawania przerzutów^(XVII).

Wskazania do suplementowania czerwonej koniczyny

Suplementy diety z czerwoną koniczyną stanowią bogate źródło fitoestrogenów, zatem ich stosowanie polecane jest kobietom przechodzącym menopauzę. Izoflawony z czerwonej koniczyny polecane są zwłaszcza tym kobietom, które nie chcą bądź nie mogą stosować hormonalnej terapii zastępczej. Przeciwwskazaniami do stosowania HTZ są przede wszystkim:

• zakrzepica żył głębokich

• choroba niedokrwienna serca

• rak sutka bądź trzonu macicy

• schorzenia wątroby

• migreny

• choroby dróg żółciowych

Suplementacja fitoestrogenów wskazana jest zwłaszcza u tych kobiet przechodzących menopauzę, które doświadczają uderzeń gorąca, nadmiernej potliwości, drażliwość i zaburzenia nastroju oraz suchości pochwy. Fitoestrogeny zapewniają złagodzenie tych objawów, co przekłada się na poprawę ogólnego samopoczucia, ale także profilaktykę wielu chorób przewlekłych.

Suplementy diety zawierające ekstrakt z koniczyny czerwonej wspomagają funkcjonowanie układu sercowo – naczyniowego, wpływając pozytywnie na normalizację ciśnienia krwi. Tonizują także działanie układu nerwowego i skutecznie wzmacniają układ kostny.

Czerwona koniczyna nie jest zatem suplementem diety wyłącznie dla kobiet przechodzących menopauzę – może być stosowana przez każdego, kto chce zadbać o kondycję skóry, serca, kości, a także spowolnić procesy starzenia się i zadbać o doskonałe samopoczucie psychiczne.

Jak wybrać suplement z koniczyną czerwoną?

Wybierając suplement diety z czerwoną koniczyną należy zwrócić uwagę na skład preparatu. Dobrze, gdy formuła suplementu diety wolna jest od syntetycznych dodatków – najlepszy jest naturalny skład. Wyeliminowanie syntetycznych barwników, aromatów czy konserwantów minimalizuje ryzyko rozwoju alergii czy podrażnień żołądka. Ponadto syntetyczne dodatki mogą wpływać negatywnie na przyswajalność związków aktywnych.

Dla skuteczności działania suplementu kluczowe znaczenie ma realna zawartość substancji czynnej o określonej aktywności terapeutycznej. Oznacza to, że należy zwracać uwagę nie na całkowitą zawartość ekstraktu z czerwonej koniczyny, a prawdziwą zawartość izoflawonów.

Poszukujmy zatem ekstraktów standaryzowanych – wtedy uzyskamy dokładną informację dotyczącą zawartości izoflawonów.

W suplemencie diety Koniczyna czerwona Bene Vobis® stosowany jest ekstrakt roślinny standaryzowany na 8% izoflawonów, co oznacza, że w dziennej dawce dostarczamy aż 16 mg tych cennych związków.

Godny wyróżnienia jest także całkowity skład suplementu – poza standaryzowanym ekstraktem z koniczyny czerwonej suplement zawiera wyłącznie skrobię ryżową i otoczkę żelatynową.

Zalecane dawkowanie to jedna kapsułka dziennie.

Przeciwwskazania do stosowania suplementów z koniczyną czerwoną i skutki uboczne

Z racji zawartości związków o aktywności naśladującej działanie żeńskich hormonów płciowych, preparaty z czerwoną koniczyną nie powinny być stosowane u kobiet w ciąży i karmiących piersią, a także chorujących na nowotwory hormonozależne: raka sutka, raka trzonu macicy czy raka jajników.

Ponadto przeciwwskazaniem do stosowania preparatów z czerwoną koniczyną jest stosowanie leków wpływających na krzepliwość krwi – czerwona koniczyna może nasilać krwawienie.

Suplementów diety z czerwoną koniczyną nie powinny ponadto stosować dzieci.

Skutki uboczne stosowania koniczyny czerwonej występują rzadko i obejmują dolegliwości żołądkowe, tkliwość i bolesność piersi, bóle głowy i zawroty głowy czy nudności^(XVIII). Inne rzadko występujące działania niepożądane czerwonej koniczyny to bóle mięśniowe, trądzik czy krwawienia z dróg rodnych.

Warto pamiętać, że czerwona koniczyna modyfikuje aktywność enzymów wątrobowych odpowiadających za metabolizm leków, może zatem wpływać na farmakokinetykę niektórych leków^(XIX).

Należy zachować szczególną ostrożność stosując hormony tarczycy.

Diagnosta laboratoryjny

Justyna Mazur

Przypisy

F