Zespół napięcia przedmiesiączkowego PMS

Zespół napięcia przedmiesiączkowego PMS – czy suplementy mogą pomóc?

Zespół napięcia przedmiesiączkowego PMS to zespół specyficznych objawów natury somatycznej i psychicznej, odczuwanych w czasie drugiej fazy cyklu miesiączkowego. U większości kobiet objawy te mają charakter fizjologiczny i wynikają ze zmian hormonalnych towarzyszących fazie lutealnej. Jednak u około 20 – 40% kobiet objawy te mają charakter patologiczny – i wówczas określane są mianem PMS.

Jakie są przyczyny zespołu napięcia przedmiesiączkowego?

Nie podlega wątpliwości, że za pojawienie się zespołu napięcia przedmiesiączkowego kluczową rolę odgrywają zmiany hormonalne towarzyszące fazie lutealnej. W przebiegu cyklu miesięcznego zachodzą cykliczne zmiany aktywności jajników, przekładające się na zmiany w poziomie żeńskich hormonów płciowych. Na początku cyklu (podczas krwawienia miesięcznego) poziom hormonów jajnikowych, czyli estrogenów i progesteronu jest niski. Podczas dojrzewania w jajniku pęcherzyka z komórką jajową dochodzi do wzrostu poziomu estrogenów; hormony te umożliwiają uwolnienie dojrzałej komórki jajowej, czyli odpowiadają za prawidłowy przebieg procesu owulacji. Po uwolnieniu komórki jajowej pęknięty pęcherzyk przekształca się w ciałko żółte, odpowiedzialne za syntezę progesteronu – hormonu płciowego powstrzymującego dojrzewanie kolejnych komórek jajowych. Ciałko żółte zanika po około dwóch tygodniach i cały cykl się powtarza.

Zespół napięcia przedmiesiączkowego pojawia się w fazie lutealnej, jednak nie występuje u wszystkich kobiet. Co więcej – nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości hormonalnych u tych kobiet, których dotyczy problem PMS. Świadczy to o tym, że za rozwój zespołu napięcia przedmiesiączkowego odpowiada osobnicza wrażliwość na żeńskie hormony płciowe. Ponadto rozważana jest możliwa rola czynników genetycznych i dziedziczenia skłonności do PMS – dolegliwość ta dotyczy ponad 90% bliźniaczek jednojajowych oraz ponad 70% kobiet, których matki cierpiały na PMS. PMS pojawia się wyłącznie u kobiet w okresie reprodukcyjnym, u których występują cykle owulacyjne. Gdy dochodzi do zaburzeń miesiączkowania i zahamowania owulacji – wówczas zespół napięcia przedmiesiączkowego nie występuje.

W przebiegu zespołu napięcia przedmiesiączkowego obserwowany jest wpływ estrogenów i progesteronu na układ neuroprzekaźników ośrodkowego układu nerwowego – serotoniny oraz GABA, czyli kwasu gamma – aminomasłowego. U kobiet dotkniętych zespołem napięcia przedmiesiączkowego stwierdzany jest niższy poziom serotoniny we krwi, a także zmniejszony wychwyt serotoniny przez płytki krwi w fazie lutealnej. Natomiast w fazie folikularnej obserwowany jest wzrost wrażliwości receptorów serotoninowych. Ponadto u kobiet dotkniętych PMS, w fazie lutealnej stwierdza się spadek stężenia GABA w surowicy krwi. Nieprawidłowości w poziomie serotoniny oraz GABA wpływają na nastrój i samopoczucie psychiczne.

Jak rozpoznać, czy to PMS?

Najbardziej nasilone objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego pojawiają się pomiędzy 25 a 35 rokiem życia. Rozpoznanie PMS odbywa się w oparciu o kryteria opracowane przez Amerykańskie Towarzystwo Położników i Ginekologów. Wyszczególniono ponad 300 objawów mogących towarzyszyć zespołowi napięcia przedmiesiączkowego, a te najbardziej charakterystyczne to:

• objawy somatyczne: wzdęcia i bóle brzucha, tkliwość piersi, bóle głowy, bóle mięśniowe, przyrost masy ciała, ogólne osłabienie i męczliwość

• objawy behawioralne: nadmierny apetyt bądź brak łaknienia, kłopoty ze snem, drażliwość i nerwowość, stany depresyjne, zaburzenia koncentracji.

Kryteria rozpoznania PMS są następujące:

• jeden lub więcej objawów psychicznych lub fizycznych występuje w okresie od 5 dni przed krwawieniem miesięcznym i ustępuje do 4 dni po wystąpieniu miesiączki

• objawy nie pojawiają się w fazie folikularnej cyklu miesiączkowego

• objawy występują w średnim lub ciężkim stopniu, utrudniając codzienne funkcjonowanie

• symptomy pojawiają się w większości cykli miesiączkowych i muszą zostać potwierdzone prospektywnie w dzienniczku obserwacji prowadzonym przez minimum dwa miesiące

• występujące objawy nie mogą być zaostrzeniem istniejących zaburzeń psychicznych lub innych chorób^[I].

Naturalne sposoby na PMS i suplementacja

W celu złagodzenia objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego można stosować takie naturalne metody jak aktywność fizyczna, akupunktura^[II] czy ziołolecznictwo. Szczególnie skuteczne są takie rośliny jak gingko biloba, szafran^[III].

W łagodzeniu objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego pomocna może okazać się także suplementacja. Wiele mówi się o potencjalnym działaniu terapeutycznym takich witamin i składników mineralnych jak:

• witamina B6 i inne witaminy z grupy B

• witamina D

• magnez

• wapń

• witamina E

W badaniach klinicznych wykazano, że przyjmowanie wapnia w dawce 1200 mg dziennie przez trzy cykle miesięczne przyczynia się do złagodzenia objawów towarzyszących fazie lutealnej^[IV]. Równie obiecujące wyniki uzyskano w innym badaniu, w którym wykazano, że odpowiednio wysokie spożycie wapnia może zredukować dolegliwości bólowe, obrzęki oraz zaburzenia nastroju towarzyszące PMS^[V]. U kobiet dotkniętych zespołem napięcia przedmiesiączkowego stwierdza się niższy poziom wapnia i witaminy D we krwi w porównaniu do kobiet bez PMS.

Wysokie spożycie wapnia oraz witaminy D może minimalizować ryzyko rozwoju PMS^[VI]. Wskazane może być także suplementowanie witaminy E^[VII]. Korzyści z suplementowania magnezu przez kobiety dotknięte zespołem napięcia przedmiesiączkowego sprowadzają się do profilaktyki migren^[VIII], obrzęków wynikających z retencji płynów w organizmie^[IX] oraz łagodzenia zaburzeń nastroju^[X]

Suplementowanie witaminy B6 w dawce co najmniej 100 mg na dobę może łagodzić towarzyszące PMS stany depresyjne^[XI]. Wysokie spożycie żelaza niehemowego oraz cynku może sprzyjać obniżeniu ryzyka rozwoju PMS^[XII].

Farmakoterapia PMS

U kobiet z ciężkim przebiegiem PMS może istnieć konieczność wdrożenia farmakoterapii. Jednymi z najczęściej stosowanych leków są inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, czyli SSRI oraz inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny SNRI. Leki te można stosować zarówno w terapii stałej, jak i ograniczyć się do przyjmowania leków wyłącznie w fazie lutealnej. Taka farmakoterapia jest bardzo skuteczna – jej pierwsze efekty zauważyć można już po 2 dniach od przyjęcia pierwszej dawki leku. Efektem leczenia jest poprawa samopoczucia psychicznego oraz fizycznego.

Lekami drugiego rzutu są leki hormonalne hamujące owulację. Potwierdzono skuteczność kliniczną leków zawierających drospirenon – progesteron o działaniu antyandrogennym. W przeciwieństwie do tradycyjnej terapii doustnymi lekami hormonalnymi, realizowanej w schemacie 21/7, w leczeniu PMS zaleca się stałe zażywanie leku bądź skrócenie przerwy w zażywaniu leku z 7 do 4 dni^[XIII].

U kobiet z bardzo ciężkim przebiegiem PMS, u których tradycyjna farmakoterapia nie przynosi pożądanych efektów, mogą być zastosowane analogi GnRH, czyli analogi gonadoliberyn. Tego typu leczenie obciążone jest wystąpieniem wielu efektów ubocznych, w tym rozwoju osteoporozy, dlatego terapia analogami GnRH nie powinna trwać dłużej niż 6 miesięcy. U kobiet cierpiących na PMS stwierdza się także niższy poziom magnezu we krwi, co może rzutować na zaburzenie syntezy dopaminy oraz pojawienie się zaburzeń nastroju^[XIV].

Diagnosta laboratoryjny

Justyna Mazur

Bibliografia:

Bene Vobis® jest zastrzeżonym znakiem towarowym firmy Młyn Oliwski.

UWAGA WAŻNE:

Materiał ma wyłącznie charakter informacyjno-edukacyjny. Publikowane tutaj informacje nie mają charakteru reklamowego i w żadnym przypadku nie mogą zastępować porady lekarza lub farmaceuty.

Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, książkach oraz prasie. Materiał nie jest prezentacją ani opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki.

Strona i jej zawartość nie może być wykorzystywana w celu stawiania diagnozy, konsultacji dotyczących postępowania w razie choroby, przepisywania, dawkowania lub stosowania produktów dostępnych za pośrednictwem sklepu Młyn Oliwski.pl

Serwis Młyn Oliwski® nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej.



Pamiętaj, że:
Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Zaleca się zróżnicowany sposób żywienia i zdrowy tryb życia