Adaptogeny

średnia: 4.9 ocen: 15

2020-01-24 13:14:00

Adaptogeny✅to rośliny o bardzo specyficznym, pożądanym wpływie na organizm człowieka‼️. Rośliny te wyróżniają się niwelowaniem wpływu stresu, przeciążenia fizycznego i psychicznego, a także zwiększeniem zdolności adaptacyjnych organizmu do niesprzyjających czynników środowiskowych. Termin „adaptogeny” po raz pierwszy pojawił się w 1957 roku i został wprowadzony przez rosyjskiego naukowca Lazareva. Badał on wpływ niektórych związków zwiększających wydolność fizyczną i umysłową u radzieckich żołnierzy. Badania te były potem kontynuowane przez innych badaczy i pozwoliły poznać liczne właściwości prozdrowotne adaptogenów. Obecnie medycyna coraz częściej docenia pozytywny wpływ adaptogenów na zdrowie, traktując je jako naturalną i bezpieczną odpowiedź na współczesny, stresujący tryb życia.

Czym są adaptogeny?

Zgodnie z definicją substancje adaptogenne mają zdolność normalizowania funkcji organizmu i wzmacniania układów zagrożonych przez stres. Mówi się, że mają one ochronny wpływ na zdrowie przed różnorodnymi czynnikami środowiskowymi i warunkami emocjonalnymi. Adaptogeny są nieszkodliwymi czynnikami, niespecyficznie zwiększającymi odporność na czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychologiczne („stresory”), które wykazują działanie normalizujące niezależne od charakteru stanu patologicznego. Są to substancje, które wywołują w organizmie stan niespecyficznie podniesionej odporności, umożliwiając im przeciwdziałanie sygnałom stresorowym i dostosowanie się do wyjątkowego obciążenia.

Jako grupa farmakoterapeutyczna adaptogeny zdefiniowane zostały jako preparaty ziołowe, które zwiększają uwagę i wytrzymałość w zmęczeniu oraz zmniejszają upośledzenia i zaburzenia wywołane stresem związane z układem neuroendokrynnym i immunologicznym. Definicja ta została oparta na dowodach uzyskanych z badań klinicznych badania, które autorzy ocenili zgodnie ze skalą oceny Europejskiej Agencji Leków i skalą Jadad - uznanymi, opartymi na dowodach, potwierdzonymi uzasadnieniem klasyfikacji badań klinicznych. W tym kontekście profil farmakologiczny różnych roślin adaptogennych może być różny w zależności od rośliny, ale ich cechą wspólną jest ich zdolność do zwiększania stanu niespecyficznej odporności i bezpieczeństwa podczas długotrwałego stosowania w odpowiedniej dawce.

Najlepiej poznane adaptogeny to rośliny doskonale znane medycynie naturalnej i stosowane w celu wzmocnienia organizmu. Wspomnieni rosyjscy naukowcy przebadali niemal 4000 roślin o wysokim potencjale prozdrowotnym i wytypowali 12 gatunków o wybitnych właściwościach. Ich badania były na tyle obiecujące, że w latach 60 – tych ubiegłego wieku uruchomiono na Rosyjskiej Akademii Nauk specjalną jednostkę badawczą – Instytut Fizjologii i Farmakologii Adaptacji we Władywostoku. Na przestrzeni 20 lat opracowano około 1500 badań naukowych, które stały się podstawowym źródłem wiedzy o adaptogenach. A zwieńczeniem badań i potwierdzeniem unikatowych właściwości adaptogennych niektórych roślin było ich włączenie do diety rosyjskich astronautów, którzy potwierdzili, że „Adaptogeny redukują zmęczenie, zwłaszcza w czasie godzin wieczornych i w trakcie przedłużonego czasu pracy kosmonautów. Optymalizują również zdolność do znoszenia zmian w atmosferze gazowej statku kosmicznego”.

Obecnie wielkie nadzieje w stosowaniu adaptogenów pokładają sportowcy, którzy są szczególnie narażeni na przemęczenie fizyczne oraz narażenie na stres. Wielu olimpijczyków stosuje adaptogeny jako zupełnie legalny i bezpieczny środek dopingowy, uzyskując spektakularne wyniki sportowe. Najczęściej stosowane adaptogeny to:

Różeniec górski (Rhodiola rosea)

Rhodiola rosea, czyli różeniec górski jest stosunkowo rzadką rośliną leczniczą o wysokiej wartości zdrowotnej. Rośnie na dużych wysokościach (do 2280 m) w arktycznych i górzystych regionach Europy, Azji i Ameryki Północnej. Ekstrakty Rhodiola Rosea są stosowane jako suplement diety. Wyniki ostatnich badań ujawniły szeroką gamę właściwości leczniczych i aktywności biologicznych, w tym działanie przeciwzmarszczkowe, przeciwzapalne, przeciwstresowe, przeciwutleniające, przeciwwirusowe i przeciwnowotworowe, a także zwiększenie odporności, wzmacnianie naprawy DNA i modulowanie adaptacji do niedotlenienia i angiogenezy. Różeniec górski zawiera takie cenne związki aktywne jak glikozydy, flawonoidy, salidrozyd^[I]oraz rosavin.

Różeniec górski:

pomaga utrzymać prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo – naczyniowego, usprawniając w ten sposób dotlenienie i odżywienie komórek ciała^[I], ^[II]
normalizuje procesy trawienne oraz wspomaga funkcjonowanie układu pokarmowego^[III]
pomaga organizmowi przystosować się do stresu emocjonalnego, wysiłku fizycznego,
pomaga stymulować układ nerwowy, ma korzystny wpływ na zmęczenie i bóle głowy wywołane stresem^[IV],
korzystnie wpływa na trudności ze snem, słaby apetyt, spadek wydajności pracy,
pomaga stymulować percepcję, poprawia stan ducha, pomaga w utrzymaniu potencji,
ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, ponieważ pomaga chronić przed stresem i nadciśnieniem
wpływa korzystnie na sprawność fizyczną, zwiększa wydolność sportową^[V]
wykazuje właściwości przeciwutleniające^[VI]
poprawia zdolności umysłowe i poznawcze^[VII].

Korzeń żeń–szenia

Żeń-szeń to roślina lecznicza szeroko stosowana w leczeniu różnych schorzeń. Farmakologiczne działanie żeń-szenia wykazano w przypadku raka, cukrzycy, chorób sercowo-naczyniowych i zastosowano je w celu promowania funkcji odpornościowej, funkcji ośrodkowego układu nerwowego (CNS), łagodzenia stresu i jego działania przeciwutleniającego. Głównymi bioaktywnymi składnikami żeń-szenia są ginsenozydy, grupa saponin o strukturze triterpenoidu dammaranowego. Z korzenia żeń-szenia (biały i czerwony żeń-szeń) wyizolowano prawie 50 ginsenozydów, a nowe struktury są nadal identyfikowane, szczególnie z Panax quinquefolius (amerykański żeń-szeń) i Panax japonica (japoński żeń-szeń).

Żeń-szeń zawiera kilka cennych składników, w tym olejki eteryczne, przeciwutleniacze, alkohole poliacetylenowe, peptydy, aminokwasy, polisacharydy i witaminy. Polisacharydy żeń-szenia były również przedmiotem badań chemicznych i biologicznych, ponieważ polisacharydy roślinne ogólnie wykazują działanie przeciwnowotworowe poprzez modulację odporności wrodzonej. Dwa kwaśne polisacharydy, które nazywa się ginsenan S-IA i ginsenan S-IIA, wyizolowano z żeń-szenia.

Żeń–szeń:

poprawia odżywienie organizmu
wpływa na odporność, stymulując syntezę limfocytów T^[IX]
poprawia wytrzymałość fizyczną organizmu^[X]
wykazuje właściwości antyoksydacyjne^[XI]
wspomaga funkcje seksualne, w tym osiągniecie erekcji^[XII]
poprawia sprawność umysłu, poprawia zdolności poznawcze^[XIII]
reguluje metabolizm glukozy i insuliny, pomagając utrzymać prawidłowy poziom glukozy we krwi^[XIV]
wpływa na witalność organizmu^[XV], przeciwdziała uczuciu zmęczenia
zapewnia ochronę DNA, białek i lipidów przed uszkodzeniem oksydacyjnym^[XVI]

Ashwagandha (witania ospała)

Ashwagandha to jedna z najważniejszych roślin ajurwedyjskich, która wyróżnia się wysoką zawartością unikatowych alkaloidów (np. anaferyny), laktonów steroidowych i witanolidów, witaferynę A czy fitosterole oraz kumaryny.

Ashwagandha:

wspiera w okresach napięcia psychicznego i nerwowego oraz niepokoju, przyczynia się do optymalnego relaksu,
wspomaga samopoczucie psychiczne i fizyczne, przyczynia się do zachowania równowagi emocjonalnej i ogólnego samopoczucia^[XVII]
wspomaga funkcjonowanie układu sercowo – naczyniowego^[XVIII]
redukuje osłabienie i zmęczenie fizyczne^[XIX]
zwiększa odporność organizmu na stres^[XX]
zwiększa poziom energii^[XXI]
wspomaga pamięć^[XXII]
ułatwia zasypianie^[XXIII]
wykazuje działanie odmładzające
wspomaga zdrowie kobiecych narządów rodnych, wpływa korzystnie na funkcje seksualne mężczyzny^[XXIV], wspomaga liczebność i ruchliwość plemników
wykazuje aktywność antyoksydacyjną
chroni DNA, białka i lipidy przed stresem oksydacyjnym.

Kto powinien sięgać po adaptogeny? Jakie są wskazania do stosowania?

Adaptogeny mogą być przyjmowane przez każdego, kto narażony jest na stres, a także przeciążenie umysłowe czy fizyczne organizmu. A takie wskazania dotyczą obecnie większości z nas. Adaptogeny idealnie sprawdzają się u sportowców, osób narażonych na nasilone działanie wolnych rodników, np. zamieszkujących na zanieczyszczonych terenach czy narażonych zawodowo, stosujących niezdrową dietę bazującą na produktach wysokoprzetworzonych. Kolejnym wskazaniem do stosowania adaptogenów może być spadek odporności, uczucie znużenia i zmęczenia, a także kłopoty ze snem. I wreszcie – adaptogeny mogą stanowić doskonałą profilaktykę licznych chorób przewlekłych. Dzięki ich wszechstronnemu zastosowaniu, adaptogeny mogą stanowić cenne uzupełnienie diety każdego, kto pragnie kompleksowo zadbać o zdrowie i doskonałe samopoczucie.

Diagnosta laboratoryjny

Justyna Mazur

Bibliografia:

[I] Panossian A, Wikman G, Sarris J, Rosenroot (Rhodiola rosea): traditional use, chemical composition, pharmacology and clinical efficacy; Phytomedicine. 2010 Jun; 17(7):481-93.

[II] Zhang J, Liu A, Hou R, Zhang J, Jia X, Jiang W, et al. (2009). Salidroside protects cardiomyocyte against hypoxia-induced death: a HIF-1alpha-activated and VEGF-mediated pathway. Eur J Pharmacol, 607: 6-14.

[III] Zhong H, Xin H, Wu LX, Zhu YZ (2010). Salidroside attenuates apoptosis in ischemic cardiomyocytes: a mechanism through a mitochondria-dependent pathway. J Pharmacol Sci, 114: 399-408.

[IV] Yuan Y. i in., Ameliorative effect of salidroside from Rhodiola Rosea L. on the gut microbiota subject to furan-induced liver injury in a mouse model.; Food Chem Toxicol. 2019 Mar;125:333-340.

[V] Zhifeng Zhong i in., Pharmacological activities, mechanisms of action, and safety of salidroside in the central nervous system; Drug Des Devel Ther. 2018; 12: 1479–1489.

[VI] Parisi A. i in., Effects of chronic Rhodiola Rosea supplementation on sport performance and antioxidant capacity in trained male: preliminary results; J Sports Med Phys Fitness. 2010 Mar;50(1):57-63.

[VII] Xing S, Yang X, Li W, Bian F, Wu D, Chi J, et al. (2014). Salidroside stimulates mitochondrial biogenesis and protects against H2O2-induced endothelial dysfunction. Oxid Med Cell Longev, 2014: 904834.

[VIII] Gou – Ping M. i in., Rhodiola rosea L. Improves Learning and Memory Function: Preclinical Evidence and Possible Mechanisms; Front Pharmacol. 2018; 9: 1415.

[IX] Takei M, Tachikawa E, Hasegawa H, Lee J. J. Dendritic cells maturation promoted by M1 and M4, end products of steroidal ginseng saponins metabolized in digestive tracts, drive a potent Th1 polarization. Biochem Pharmacol. 2004;68:441–52

[X] Hsu CC, Ho MC, Lin LC, Su B, Hsu MC, American ginseng supplementation attenuates creatine kinase level induced by submaximal exercise in human beings; World J Gastroenterol. 2005 Sep 14; 11(34):5327-31.

[XI] Yoon-Mi Lee i in., Implications of red Panax ginseng in oxidative stress associated chronic diseases; J Ginseng Res. 2017 Apr; 41(2): 113–119.

[XII] Kar Wah Leung and Alice ST Wong, Ginseng and male reproductive function; Spermatogenesis. 2013 Jul 1; 3(3)

[XIII] Zhang J. T, Qu Z. W, Liu Y, Deng H. L. Preliminary study on antiamnestic mechanism of ginsenoside Rg1 and Rb1. Chin Med J. 1990;103:932–8.

[XIV] Jung N. P, Jin S. H. Studies on the physiological and biochemical effect of Korean ginseng. Korean J Ginseng Sci. 1996;20:431–71.

[XV] Hoang Viet Bach i in., Efficacy of Ginseng Supplements on Fatigue and Physical Performance: a Meta-analysis; J Korean Med Sci. 2016 Dec; 31(12): 1879–1886.

[XVI] Yoon-Mi Lee i in., Implications of red Panax ginseng in oxidative stress associated chronic diseases; J Ginseng Res. 2017 Apr; 41(2): 113–119

[XVII] Singh RH, Udupa KN. Clinical and experimental studies on rasayana drugs and rasayana therapy. New Delhi: Special Research Monograph, Central Council for Research in Ayurveda and Siddha (CCRAS), Ministry of Health and Family Welfare; 1993.

[XVIII] Ravindran R i in., Interaction Studies of Withania Somnifera's Key Metabolite Withaferin A with Different Receptors Assoociated with Cardiovascular Disease.; Curr Comput Aided Drug Des. 2015;11(3):212-21.

[XIX] Jaspal Singh Sandhu i in., Effects of Withania somnifera (Ashwagandha) and Terminalia arjuna (Arjuna) on physical performance and cardiorespiratory endurance in healthy young adults; Int J Ayurveda Res. 2010 Jul-Sep; 1(3): 144–149.

[XX] Lopresti AL. i in., An investigation into the stress-relieving and pharmacological actions of an ashwagandha (Withania somnifera) extract: A randomized, double-blind, placebo-controlled study.; Medicine (Baltimore). 2019 Sep;98(37):

[XXI] Sachin Wankhede i in., Examining the effect of Withania somnifera supplementation on muscle strength and recovery: a randomized controlled trial; J Int Soc Sports Nutr. 2015; 12: 43.

[XXII] Choudhary D., Bhattacharyya S., Bose S., Efficacy and Safety of Ashwagandha (Withania somnifera (L.) Dunal) Root Extract in Improving Memory and Cognitive Functions.; J Diet Suppl. 2017 Nov 2;14(6):599-612

[XXIII] Langade D. i in., Efficacy and Safety of Ashwagandha (Withania somnifera) Root Extract in Insomnia and Anxiety: A Double-blind, Randomized, Placebo-controlled Study; Cureus. 2019 Sep 28;11(9):e5797

[XXIV] Mamidi P. i in., Efficacy of Ashwagandha (Withania somnifera Dunal. Linn.) in the management of psychogenic erectile dysfunction; Ayu. 2011 Jul-Sep; 32(3): 322–328.

Bene Vobis® jest zastrzeżonym znakiem towarowym firmy Młyn Oliwski.

UWAGA WAŻNE:

Materiał ma wyłącznie charakter informacyjno-edukacyjny. Publikowane tutaj informacje nie mają charakteru reklamowego i w żadnym przypadku nie mogą zastępować porady lekarza lub farmaceuty.

Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, książkach oraz prasie. Materiał nie jest prezentacją ani opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki.

Strona i jej zawartość nie może być wykorzystywana w celu stawiania diagnozy, konsultacji dotyczących postępowania w razie choroby, przepisywania, dawkowania lub stosowania produktów dostępnych za pośrednictwem sklepu Młyn Oliwski.pl

Serwis Młyn Oliwski® nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej.

Pamiętaj, że:
Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Zaleca się zróżnicowany sposób żywienia i zdrowy tryb życia