Kwas masłowy (otoczkowany maślan sodu)

Maślan sodu, czyli sól sodowa kwasu masłowego to związek stosowany w suplementach diety, stanowiący źródło kwasu masłowego. Ten krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy odgrywa istotną rolę w podtrzymaniu zdrowia jelit i ich właściwego funkcjonowania. Kwas masłowy może być syntetyzowany w organizmie człowieka, jednak zbyt niska podaż błonnika pokarmowego może zakłócać proces syntezy. Wówczas suplementowanie kwasu masłowego może uzupełnić zawartość kwasu masłowego w świetle jelita.

Czym jest kwas masłowy?

Kwas masłowy to krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy zawierający sześć atomów węgla. Występuje naturalnie w przewodzie pokarmowym. Kwas masłowy jest głównym substratem energetycznym dla kolonocytów, czyli komórek nabłonkowych jelita grubego. Kwas masłowy pobudza różnicowanie i wzrost kolonocytów, stymuluje wchłanianie sodu i wody w okrężnicy, a także moduluje odpowiedź immunologiczną w jelicie.

Dostarczanie energii dla kolonocytów to nie jedyna funkcja kwasu masłowego w organizmie. Związek ten moduluje ponadto takie procesy jak:

• Stan zapalny i oksydacyjny
• Synteza śluzu
• Produkcja cytokin
• Kontrola patogenów
• Motoryka jelit
• Wchłanianie składników odżywczych
• Regulacja apoptozy
• Proliferacja, różnicowanie i dojrzewanie komórek
• Kontrola bariery jelitowej
• Wzmacnianie szczelności błony jelitowej

Właściwości kwasu masłowego

Kwas masłowy występuje w niektórych tłuszczach (takich jak masło) w niewielkich ilościach, ponadto jest końcowym produktem fermentacji węglowodanów przez mikroorganizmy jelita. Kwas masłowy powstaje na drodze bakteryjnej fermentacji błonnika pokarmowego. Błonnik jest tym składnikiem diety, który nie jest trawiony i wchłaniany, przechodzi natomiast przez światło jelita. Gdy dociera do jelita grubego, poddawany jest procesowi fermentacji z udziałem takich bakterii jak Clostridum, Eubacterium czy Fusobacterium. Poza podażą w diecie błonnika, warto zadbać także o związki sprzyjające syntezie kwasu mlekowego. Mowa o prebiotykach, takich jak:

• inulina, dostępna w porach, czosnku, cebuli i karczochach
• fruktooligosacharydy, które można dostarczyć w bananach, cebuli i czosnku
• skrobi opornej, dostępnej w gotowanym ryżu czy ziemniakach
• otręby owsiane
• guma guar
• pektyny, dostępne w jabłkach, marchewki czy moreli

Kwas masłowy wykorzystywany jest przez kolonocyty do produkcji energii. Gdy w jelitach toczą się stany zapalne, maślan nie jest utleniany w wystarczającym stopniu, co sprawia, że komórki nabłonka jelitowego doświadczają niedoborów energii. Ostatecznie prowadzi to do zaburzenia integralności funkcjonalnej i strukturalnej nabłonka jelita grubego.

Obecność tych bakterii syntetyzujących kwas masłowy pomaga zachować równowagę mikroflory jelitowej, hamując namnażanie chorobotwórczych bakterii Salmonella, Escherichia coli czy Campylobacter.

Błonnik pokarmowy to niestrawne składniki żywności, które docierają do okrężnicy, a następnie są fermentowane przez bakterie zasiedlające jelito grube, prowadząc do tworzenia krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, takich jak octan, propionian i maślan. Kwas masłowy coraz częściej jest przedstawiany jako związek o potencjalnym działaniu prewencyjnym przez spowolnienie wzrostu i aktywację apoptozy w raku okrężnicy komórki. Ponadto kwas masłowy może również działać w prewencji pierwotnej raka jelita grubego poprzez aktywację różnych enzymów metabolizujących leki. To może zmniejszyć obciążenie czynnikami rakotwórczymi i zmniejszyć liczbę mutacji^[I].  Co ciekawe, kwas masłowy pobudza namnażanie zdrowych komórek nabłonka jelitowego, a wobec komórek nowotworowych wykazuje działanie hamujące. Jest to określane mianem „paradoksu maślanu”.

Maślan sodu może łagodzić stany zapalne jelit, redukując biegunki, hamując wydzielanie mediatorów stanu zapalanego, a także łagodząc takie uciążliwe objawy jak wzdęcia, biegunki, zaparcia czy bóle brzucha^[II].

W przebiegu uchyłkowatości jelita grubego maślan może poprawić jakość życia pacjentów, zmniejszając liczbę epizodów zapalenia uchyłków^[III].

W badaniach na zwierzętach wykazano kolejne cenne właściwości kwasu masłowego, takie jak wpływ immunomodulujący na działanie układu odpornościowego, redukcję insulinooporności czy zmniejszenie zawartości tkanki tłuszczowej^[IV].

Coraz więcej dowodów wskazuje na rozległą komunikację między mózgiem a jelitami za pośrednictwem osi mózg jelita. Oś jelito - mózg składa się z ośrodkowego układu nerwowego, jelitowego układu nerwowego i różnych rodzajów neuronów, które biorą udział w przekazywaniu sygnałów między mózgiem a jelitami. Dwukierunkowa komunikacja między jelitami a mózgiem odbywa się za pośrednictwem różnych ścieżek, w tym nerwu błędnego, szlaków neuroimmunologicznych i szlaków neuroendokrynnych. Jako metabolit mikrobiologiczny, maślan jest w stanie wywierać swój wpływ na metabolizm pośrednio działając przez oś jelita - mózg. Na przykład, maślany może zwiększyć proporcję cholinergicznych neuronów jelitowych. Ponadto, dzięki możliwości przekroczenia bariery krew - mózg, maślan aktywuje nerw błędny i podwzgórze, pośrednio wpływając na apetyt gospodarza i zachowanie żywieniowe^[V].

Kto powinien suplementować maślan sodu?

Maślan sodu może wspomagać leczenie biegunek. Taka właściwość tego związku wynika z oddziaływania na procesy wchłaniania wody w jelicie grubym na drodze biernej dyfuzji. Coraz więcej mówi się o potencjalnym udziale kwasu masłowego w profilaktyce raka jelita grubego. Maślan może być zatem suplementowany przez osoby narażone na rozwój nowotworu jelita grubego - osoby otyłe, prowadzące siedzący tryb życia, palące papierosy, stosujące dietę ubogą w błonnik.

Po suplementy z maślanem sodu mogą sięgać osoby doświadczające takich zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego:

• wzdęcia
• bóle brzucha
• zaparcia
• biegunki
• nieswoiste choroby zapalne jelit
• choroba uchyłkowa jelit
• zespół jelita drażliwego

Wskazaniem do suplementacji maślanu jest także antybiotykoterapia, która zaburza skład mikroflory bakteryjnej jelit, a także stosowanie diety ubogiej w błonnik. Kolejne wskazanie to stany po operacji jelit, stany zapalne jelit po chemioterapii lub radioterapii.

Jaki suplement z maślanem sodu jest najskuteczniejszy?

Aby suplementowany maślan dotarł do jelita grubego, musi być chronione przed różnymi procesami trawiennymi zachodzącymi w pierwszych odcinkach przewodu pokarmowego. Maślan dostarczany wraz z dietą czy niektórymi suplementami diety podlega szybkiemu metabolizmowi w żołądku czy początkowym odcinku jelita cienkiego. Uniemożliwia to dotarcie maślanu do miejsca docelowego, czyli jelita grubego. Skutecznym działaniem wykazują się wyłącznie Tego typu preparaty uwalniane są stopniowo poprzez pasażu przez światło jelita cienkiego i grubego, co jest możliwe dzięki degradacji otoczki lipidowej przez występujące w jelitach enzymy: lipazę trzustkową i lipazy bakteryjne. Za równomierne rozprowadzanie maślanu w świetle jelit odpowiada nie tylko stopniowa degradacja specjalnej otoczki, ale także unikatowa formuła mikrogranulatu.

Diagnosta laboratoryjny

Justyna Mazur

Bibliografia:

Bene Vobis® jest zastrzeżonym znakiem towarowym firmy Młyn Oliwski.

UWAGA WAŻNE:

Materiał ma wyłącznie charakter informacyjno-edukacyjny. Publikowane tutaj informacje nie mają charakteru reklamowego i w żadnym przypadku nie mogą zastępować porady lekarza lub farmaceuty.

Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, książkach oraz prasie. Materiał nie jest prezentacją ani opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki.

Strona i jej zawartość nie może być wykorzystywana w celu stawiania diagnozy, konsultacji dotyczących postępowania w razie choroby, przepisywania, dawkowania lub stosowania produktów dostępnych za pośrednictwem sklepu Młyn Oliwski.pl

Serwis Młyn Oliwski® nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej.



Pamiętaj, że:
Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Zaleca się zróżnicowany sposób żywienia i zdrowy tryb życia