Helikobakter - wyniki potwierdzają zakażenie... i co dalej?

Helicobacter pylori to Gram ujemna bakteria bytująca w komórkach nabłonkowych żołądka. Częstość występowania tej bakterii w populacji jest bardzo dużą - w Polsce zainfekowanych jest nawet 60% osób dorosłych. Do zakażenia Helicobacter dochodzi drogą pokarmową, co najczęściej ma miejsce w dzieciństwie.

Infekcji Helicobacter pylori towarzyszy zwiększone ryzyko rozwoju wrzodów żołądka, wzrasta także ryzyko rozwoju raka żołądka. Badaniem potwierdzającym zakażenie jest test oddechowy oraz badanie histologiczne wycinka śluzówki żołądka, pobranego podczas gastroskopii. Gdy zdiagnozowana zostanie infekcja Helicobacter pylori, leczenie sprowadza się do antybiotykoterapii, pomocniczo stosowana jest odpowiednia dieta i suplementacja.

Helicobacter pylori - jak dochodzi do zakażenia?

Helicobacter to bakteria powodująca jedne z najbardziej rozpowszechnionych infekcji bakteryjnych na świecie. Bakterię tą wyróżnia jednak nie tylko powszechne występowanie - drobnoustrój ten potrafi przetrwać w bardzo nieprzyjaznym, kwaśnym środowisku żołądka. Bakteria wyposażona jest w witki, dzięki czemu ma zdolność poruszania się i migrowania w te obszary żołądka, gdzie wydzielanie kwasu solnego jest mniejsze. Istotnym mechanizmem adaptacyjnym jest wydzielanie enzymu ureazy, odpowiedzialnego za rozkładanie mocznika do amoniaku - ma to na celu zobojętnienie kwasu solnego^[I]. To właśnie zawartość amoniaku mierzona jest w teście ureazowym na Helicobacter pylori. Wyniki świadczące o infekcji to obecność amoniaku w wycinku błony śluzowej żołądka.

Jak przebiega infekcja Helicobacter? Początkowo bakteria przedostaje się z kwaśnego środowiska żołądka do warstwy mucynowej chroniącej nabłonek żołądka. Bakteria namnaża się w obrębie śluzówki, wywołując miejscowy stan zapalny. Z czasem dochodzi do zaniku błony śluzowej i pojawienia się owrzodzeń. Końcowym etapem infekcji może być zainicjowanie mutacji promujących niekontrolowane namnażanie komórek - co skutkuje rozwojem nowotworu.

Skąd się bierze w organizmie Helicobacter pylori, jak się zarazić? Zazwyczaj bakteria dostaje się do organizmu w dzieciństwie. Zakażenie odbywa się drogą pokarmową, np. poprzez używanie tych samych naczyń czy picie ze wspólnej butelki. Czynnikami zwiększającymi ryzyko zakażenia jest niski status socjoekonomiczny, dużą liczba rodzeństwa czy występowanie zakażenia u członków rodziny.

Kiedy warto wykonać badania w kierunku Helicobacter pylori?

Na wykonanie badania w kierunku Heliucobacter pylori powinny zdecydować się osoby, u których występują objawy mogące sugerować obecność infekcji. Przede wszystkim - podejrzenie takie może nasunąć występowanie nudności, niestrawności, wzdęć, bólu nadbrzusza, odbijania, zgagi czy brak apetytu.

Wskazaniem do diagnostyki zakażenia Helicobacter pylori jest także zdiagnozowanie wrzodów żołądka lub dwunastnicy - infekcja Helicobacter jest najczęstszą przyczyną choroby wrzodowej. Badanie na Helicobacter powinny wykonać także osoby, u których wykryto anemię o nieokreślonym podłożu. Może to dotyczyć zarówno anemii z niedoboru żelaza, jak i anemii megaloblastycznej w efekcie niedoboru kwasu foliowego i witaminy B12. Kolejne wskazania do diagnostyki w kierunku zakażenia Helicobacter pylori to:

• stany zapalne żołądka
• występowanie w rodzinie raka żołądka
• chłoniak żołądka typu MALT
• długotrwała farmakoterapia inhibitorami pompy protonowej.

Helicobacter pylori - badania diagnostyczne

W celu wykazania obecności Helicobacter pylori w organizmie dostępne są metody nieinwazyjne oraz inwazyjne. Nieinwazyjne metody diagnostyczne nie wymagają wykonania gastroskopii i zaliczamy tu następujące testy^[II]:

1. Testy serologiczne z krwi, służące wykryciu obecności przeciwciał przeciwko bakterii Helicobacter. Wykrywane są przeciwciała klasy IgG i IgA, a test pozwala na zdiagnozowanie infekcji, nie nadaje się jednak do oceny skuteczności terapii i potwierdzenia eradykacji bakterii.
2. Wykrywanie antygenu Helicobacter pylori w kale, który umożliwia zarówno potwierdzenie obecności infekcji, jak i eradykacji bakterii. Ograniczeniem testu jest możliwość wyniku fałszywie ujemnego podczas stosowania inhibitorów pompy protonowej czy antybiotyków.
3. Test oddechowy polega na ocenie zawartości mocznika w wydychanym powietrzu. Mocznik znakowany jest C13 lub C14, dlatego możliwe jest dokonanie jego ilości. Pacjent przybywa na badanie na czczo i otrzymuje do wypicia napój z węglem znakowanym izotopem, a po upływie 30 minutach wydychane powietrze jest zbierane do specjalnego balonika. Test może umożliwić potwierdzenie infekcji, a po upływie co najmniej 4 tygodni od zakończenia antybiotykoterapii może potwierdzić skuteczność eradykacji. Test może dawać fałszywie ujemne wyniki podczas stosowania antybiotyków bądź inhibitorów pompy protonowej.
4. Test PCR w próbce śliny lub kału, który pozwala na zidentyfikowanie określonego fragmentu DNA bakterii Helicobacter pylori.

Inwazyjne testy na Helicobacter pylori wymagają wykonania gastroskopii i pobrania wycinka zmienionej chorobowo błony śluzowej żołądka. Tego typu diagnostyka obejmuje test ureazowy, hodowlę mikrobiologiczną oraz badanie histologiczne^[III]. Test ureazowy wykonywany jest na pobranym wycinku i polega na zabarwieniu specjalnego podłoża nasączonego mocznikiem po położeniu na nim wycinka. Jeśli obecna jest bakteria Helicobacter, wówczas nastąpi rozkład mocznika do amoniaku.

Wynik fałszywie ujemny może pojawić się w efekcie stosowania antybiotyków lub IPP, a także w przypadku świeżych krwawień do górnego odcinka pokarmowego. Z kolei wynik fałszywie dodatni może towarzyszyć obecności żółci w żołądku lub infekcji takimi patogenami jak Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Staphylococcus aureus.

Badanie histologiczne wycinka śluzówki żołądka polega na odpowiednim wybarwieniu w celu uwidocznienia Helicobacter pod mikroskopem. Z kolei hodowla mikrobiologiczna wymaga specjalnych warunków hodowlanych, dlatego przeprowadzana jest wyłącznie przez wyspecjalizowane laboratoria^[IV].

Helicobacter pylori - wyniki dodatnie są wskazaniem do leczenia

Wykazanie obecności Helicobacter pylori w śluzówce żołądka zawsze stanowi wskazanie do wdrożenia antybiotykoterapii. Celem leczenia jest całkowita eradykacja bakterii, czyli usunięcia jej z organizmu. Zazwyczaj leczenie pierwszego wyboru realizowane jest według następującego schematu:

• inhibitor pompy protonowej
• cytrynian bizmutu
• metronidazol i tetracyklina

Stosowane mogą być także inne schematy leczenia, obejmujące IPP oraz odpowiednią kombinację antybiotyków. Zazwyczaj leczenie trwa 10 - 14 dni, a jego skuteczność powinna być potwierdzona odpowiednim testem diagnostycznym.

Skuteczność farmakoterapii można zwiększyć włączając naturalne metody walki z Helicobacter pylori. Zawarty w brokułach i kiełkach brokułów sulforafan może wykazywać bezpośrednie działanie bakteriobójcze wobec Helicobacter, a także neutralizować wydzielaną przez bakterię ureazę^[V]. Żurawina może zapobiegać adhezji bakterii do błony śluzowej żołądka oraz zmniejszać aktywność ureazy, ponadto - jako bogate źródło przeciwutleniaczy - wykazuje działanie antyoksydacyjne i antynowotworowe^[VI]. Zastosowanie może znaleźć także czosnek działający jak naturalny antybiotyk^[VII], a także kwasy omega 3^[VIII] oraz probiotyki Lactobacillus acidophilus^[IX].

Diagnosta laboratoryjny

Justyna Mazur

Bibliografia:

Bene Vobis® jest zastrzeżonym znakiem towarowym firmy Młyn Oliwski.

UWAGA WAŻNE:

Materiał ma wyłącznie charakter informacyjno-edukacyjny. Publikowane tutaj informacje nie mają charakteru reklamowego i w żadnym przypadku nie mogą zastępować porady lekarza lub farmaceuty.

Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, książkach oraz prasie. Materiał nie jest prezentacją ani opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki.

Strona i jej zawartość nie może być wykorzystywana w celu stawiania diagnozy, konsultacji dotyczących postępowania w razie choroby, przepisywania, dawkowania lub stosowania produktów dostępnych za pośrednictwem sklepu Młyn Oliwski.pl

Serwis Młyn Oliwski® nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej.



Pamiętaj, że:
Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Zaleca się zróżnicowany sposób żywienia i zdrowy tryb życia