Flora bakteryjna jelit

Flora bakteryjna jelit - jak o nią zadbać?

Flora bakteryjna jelit to mikroorganizmy zasiedlające światło jelita i wspomagające funkcjonowanie nie tylko jelit, ale także całego organizmu. Zaburzenie składu flory bakteryjnej może skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi - a takie dysfunkcje jelitowe nie należą obecnie do rzadkości. Co wpływa negatywnie na stan mikrobiomu jelitowego i jak można odbudować florę bakteryjną jelit?

Czym jest flora bakteryjna jelit?

Bakterie jelitowe to coś, bez czego nie możemy prawidłowo funkcjonować. Flora bakteryjna zaczyna kształtować się podczas porodu siłami natury. Podczas przechodzenia przez kanał rodny, dochodzi do kolonizacji jelit noworodka, które wcześniej były jałowe. Niemały wpływ na rozwój flory jelitowej ma także karmienie w pierwszym okresie życia dziecka. Także w późniejszy okresie życia największy wpływ na skład flory jelit ma dieta.

Co kryją w sobie jelita? Dobroczynne bakterie to przede wszystkim:

• Lactobacillus
• Bifidobacterium
• Streptococcus

Najważniejsze znaczenie dla optymalnego składu flory jelitowej ma nasz tryb życia, zwłaszcza dieta. Korzystny wpływ na bakterie jelitowe ma dieta bogata w błonnik, a także spożywanie prebiotyków – i probiotyków. Ponadto dla jelit przyjazna jest regularność przyjmowanych posiłków i aktywność fizyczna.

Skład flory bakteryjnej determinuje nasz enterotyp, czyli specyficzny profil bakterii jelitowych. Oto najważniejsze enterotypy jelitowe^[I]:

• typ z przewagą Ruminococcus spotykany jest najczęściej najczęściej, ponadto występuje u osób nadużywających alkoholu i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie
• typ z przewagą Bacteroides cechuje się wiąże się w występowaniem dobrej tolerancji dostarczanych wraz z dietą węglowodanów i białek oraz sprawnym trawieniem mięsa i tłuszczu
• typ z przewagą Prevotella najczęściej występuje u wegetarian

Jaka jest rola flory bakteryjnej w jelicie cienkim?

Bakterie tworzące fizjologiczną florę jelit wspomagają trawienie, przeprowadzają fermentację węglowodanów złożonych. Dbają o szczelność ścian jelit, ograniczają rozwój chorobotwórczych bakterii, wspomagają układ odpornościowy. Wykazują działanie ograniczające rozwój komórek nowotworowych, zmniejszają poziom cholesterolu we krwi i wspomagają wchłanianie z przewodu pokarmowego wapnia oraz magnezu. Zatem zaburzenie tego misternego systemu kontrolnego sprawi, że zaszwankuje cały organizm.

Bakteryjna flora jelitowa uczestniczy w procesach syntezy licznych związków aktywnych, takich jak:

• krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe
• przeciwzapalne, antyproliferacyjne lipidy, które stanowią istotne źródło energii dla komórek nabłonkowych przewodu pokarmowego
• witamina K i niektóre witaminy z grupy B
• neurologiczne cząsteczki sygnałowe, takie jak serotonina

Bakterie jelitowe regulują funkcje immunologiczne organizmu. Przyjazne bakterie jelitowe ograniczają namnażanie chorobotwórczych patogenów, aktywują różnicowanie limfocytów, rozwój tolerancji immunologicznej oraz tolerancji pokarmowej^[II].

W ostatnich latach coraz więcej mówi się o istnieniu osi mózg - jelita. Te dwa odległe narządy komunikują się zarówno za pośrednictwem nerwu błędnego, jak i licznych związków aktywnych. Obustronny przepływ sygnałów neurologicznych oraz biochemicznych możliwy jest dzięki obecności połączeń fizycznych i funkcjonalnych. Mikrobiom jelitowy warunkuje prawidłowe funkcjonowanie osi mózg - jelita, wpływając na funkcjonowanie układu nerwowego, nasze samopoczucie psychiczne oraz zdolności poznawcze^[III].

A co jest zabójcze dla Twoich jelit?

Katastrofalnie na stan jelitowej flory bakteryjnej wpływa wiele czynników, z których najważniejsze to^[IV]:

• antybiotykoterapia, która skierowana jest przeciwko bakteriom chorobotwórczym, ale jednocześnie niszczy pożyteczną florę jelitową

• stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej, leków na nadkwasotę, steroidów, które hamują namnażanie fizjologicznej flory bakteryjnej

• spożywanie dużej ilości węglowodanów, zwłaszcza cukrów prostych - rafinowany cukier stanowi doskonałą pożywkę dla bakterii chorobotwórczych oraz drożdżaków

• stres, który przyczynia się do zmniejszenia liczebności w jelitach takich bakterii jak Bifidobacterium oraz Lactobacillus

• nadużywanie alkoholu - zależność alkohol a flora bakteryjna jelit jest oczywista, gdyż alkohol uszkadza błonę śluzową jelita i hamuje namnażanie mikrobiomu

• niskie spożycie błonnika, który stanowi doskonałą pożywkę dla mikrobów jelitowych

Ryzyko wystąpienia dysbiozy jelitowej zwiększają ponadto rozmaite schorzenia jelit - stany zapalne, nowotwory, alergie pokarmowe.

Zaburzenia flory bakteryjnej jelit

Zaburzenie namnażania się fizjologicznej flory bakteryjnej powoduje nadmierny rozrost flory chorobotwórczej. Te „złe” bakterie występują fizjologicznie w jelitach, jednak trzymane są w ryzach dzięki kontrolnemu działaniu pożytecznych bakterii. Gdy zabraknie tych dobrych strażników, źli zaczynają rozrabiać. Do głosu dochodzą drożdżaki oraz bakterie kałowe. Pojawiają się problemy trawienne, zaburzenia wchłaniania, spadek poziomu enzymów trawiennych oraz obniżona synteza witaminy K.

Zaburzenia flory bakteryjnej jelit mogą objawiać się na wiele sposób - i nie zawsze są to symptomy ze strony układu trawiennego. Typowe objawy żołądkowo - jelitowe obejmują zaparcia lub biegunki, bóle brzucha, nudności i wymioty, spadek apetytu, utrata masy ciała. Ale nie tylko - zaburzenie flory bakteryjnej jelit rzutuje negatywnie na funkcjonowanie całego organizmu, sprzyjając rozwojowi licznych schorzeń. Może pojawić się pogorszenie odporności, schorzenia wątroby i nerek, zaburzenia nastroju czy schorzeń autoimmunologiczne.

Zaburzenia flory bakteryjnej u dzieci kojarzone są z występowaniem autyzmu. Na czym polega zależność flora bakteryjna jelit a autyzm? U chorych na autyzm stwierdzane są charakterystyczne zmiany we florze bakteryjnej jelit - zwiększoną kolonizację bakteriami Clostridium difficile. Rozwojowi takiej dysbiozy sprzyja stosowanie przez matkę w ciąży diety wysokotłuszczowej, a także brak karmienia piersią lub zbyt krótkie karmienie. Ponad 40% chorych na autyzm doświadcza zaburzeń funkcjonowania układu pokarmowego, a problemy trawienne związane są z nasileniem objawów neurohormonalnych^[V]. Zastosowanie innowacyjnej terapii przywracającej prawidłową florę bakteryjna przynosi zaskakujące efekty terapeutyczne. Mowa o przeszczepieniu kału, polegającym na pozyskaniu prawidłowych bakterii z kału zdrowych dzieci i ich wyizolowaniu, a następnie zażyciu kapsułek zawierających te bakterie. Zastosowanie takiej terapii skutkuje zredukowaniem objawów żołądkowo - jelitowych u chorych na autyzm, a także poprawę objawów behawioralnych^[VI].

Zaburzenia mikroflory jelitowej powiązane są m. in. z występowaniem otyłości. Dysbiozie może towarzyszyć przyswajanie większych ilości kalorii z pożywienia, a także promowanie odkładania tkanki tłuszczowej^[VII]. Znana jest zależność pomiędzy nieprawidłowym składem flory bakteryjnej jelit a rozwojem depresji, zapaleniem reumatoidalnym stawów, cukrzycą typu I czy alergie.

Zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego (SIBO)

SIBO to zaburzenie związane z nadmiernym namnażaniem się flory bakteryjnej bytującej w jelicie cienkim, a także grubym. Rozwojowi SIBO sprzyjają czynniki promujące namnażanie bakterii występujących fizjologicznie w jelicie cienkim lub przemieszczanie się bakterii z innych odcinków jelita:

• achlorhydia, czyli zaburzenia sekrecji kwasu solnego w żołądku
• zaburzenia wydzielania enzymów trzustkowych
• zaburzenia immunologiczne
• guzy jelita cienkiego, uchyłki

Efektem nadmiernego przerostu flory bakteryjnej jelit jest dekoniugacja kwasów żółciowych, co skutkuje zaburzeniem wchłaniania tłuszczów i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (witamin A, D, E i K), a także drażnienia śluzówki jelita grubego. Jak objawia się przerost flory bakteryjnej jelita cienkiego? W efekcie dochodzi do rozwoju biegunek, wzdęć i bólów brzucha, a w dłuższej perspektywie - do niedoborów pokarmowych.

Flora bakteryjna jelit - dieta przyjazna jelitom

Jak zadbać o florę bakteryjną jelit? Konieczne jest stosowanie odpowiedniej diety oraz suplementacji. Najważniejsze zasady diety to:

• unikanie spożywania cukru, którego spożywanie sprzyja fermentacji jelitowej
• rezygnacja ze smażonych, tłustych potraw
• unikanie żywności przetworzonej
• spożywanie warzyw stanowiących źródło błonnika
• odpowiednie nawodnienie organizmu

Bardzo ważne jest dostarczenie naturalnych probiotyków i prebiotyków. Naturalne probiotyki, czyli cenne bakterie jelitowe znaleźć można m. in. w jogurtach naturalnych, kefirze, maślance, kwaśnym mleku czy kiszonkach. Ważne jest także spożywanie prebiotyków, czyli tych składników diety, które wspomagają wzrost zdrowych bakterii jelitowych. Mowa m.in. o:

• inulinie występującej w cykorii, cebuli, czosnku
• fruktooligosacharydach, znajdujących się pszenicy, cebuli, szparagach czy miodzie
• skrobi opornej, której źródłami są schłodzone ziemniaki, makaron i ryż czy niedojrzałe, zielone banany

Pomocne mogą okazać się także suplementy diety zawierające probiotyki, polifenole, witaminy z grupy B, witaminę C czy witaminę D^[VIII].

Diagnosta laboratoryjny

Justyna Mazur

Bibliografia:

Bene Vobis® jest zastrzeżonym znakiem towarowym firmy Młyn Oliwski.

UWAGA WAŻNE:

Materiał ma wyłącznie charakter informacyjno-edukacyjny. Publikowane tutaj informacje nie mają charakteru reklamowego i w żadnym przypadku nie mogą zastępować porady lekarza lub farmaceuty.

Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, książkach oraz prasie. Materiał nie jest prezentacją ani opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki.

Strona i jej zawartość nie może być wykorzystywana w celu stawiania diagnozy, konsultacji dotyczących postępowania w razie choroby, przepisywania, dawkowania lub stosowania produktów dostępnych za pośrednictwem sklepu Młyn Oliwski.pl

Serwis Młyn Oliwski® nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej.



Pamiętaj, że:
Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Zaleca się zróżnicowany sposób żywienia i zdrowy tryb życia