Depresja

Depresja - jak odróżnić ją od zwykłego spadku formy?

Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia, depresja jest jedną z najczęściej występujących globalnie schorzeń. Przez wiele lat depresja postrzegana była jako forma hipochondrii czy fanaberii - co było bardzo krzywdzące dla chorujących na depresję. Dziś coraz więcej osób postrzega depresję we właściwy sposób - jako poważną chorobę, rzutującą na codzienne funkcjonowanie. Kto jest narażony na rozwój depresji? I jak odróżnić depresję od zwykłego pogorszenia nastroju?

Depresja - niepokojące statystki

Na całym świecie co najmniej 350 milionów osób choruje na depresję. Choroba dwa razy częściej dotyka kobiety niż mężczyzn, a przedział wiekowy, w którym najczęściej rozpoznawana jest choroba to 20 - 40 lat^[I]. W Polsce problem depresji dotyczy około 15 milionów osób, co oznacza, że choruje miasto wielkości Warszawy. Oficjalne dane wskazują na to, że na depresję cierpi około 4%, jednak uwzględniając osoby niezdiagnozowane - na depresję może chorować nawet co 10 Polak.

Czym jest depresja?

Pod pojęciem depresji kryją się zaburzenia nastroju o zróżnicowanym charakterze. Pogorszeniu nastroju towarzyszy zazwyczaj spadek energii i obniżenie aktywności życiowej. W przebiegu depresji jednobiegunowej zauważalne są wyłącznie epizody depresyjne, natomiast w depresji dwubiegunowej zaobserwować można naprzemiennie występujące epizody depresji oraz manii. Mania cechuje się drażliwością, gonitwą myśli i nadmiernym pobudzeniem.

Częściej diagnozowana jest depresja jednobiegunowa, w ramach której wyróżnić można następujące postacie choroby^[II]:

• depresja endogenne (depresja ciężka), w przypadku której ciężko jest jednoznacznie wskazać przyczynę choroby; zazwyczaj jest uwarunkowana biologicznie, a czynnikiem wyzwalającym mogą być - ale nie muszą - przykre doświadczenia emocjonalne; depresja endogenna, z racji znacznego nasilenia objawów wymaga farmakoterapii, a niekiedy także hospitalizacji
• depresja reaktywna rozwija się w konsekwencji przykrych doświadczeń życiowych
• depresja maskowana, która bardzo często ma nietypowy przebieg i może pozostawać niezdiagnozowana; w przebiegu depresji maskowanej mogą pojawić się nawrotowe bóle głowy, zaparcia, rozdrażnienie
• depresja poporodowa, występująca u kobiet tuż po porodzie; nie należy mylić jej z przejściowym spadkiem formy, tzw. baby blues
• depresja sezonowa, charakterystyczna przede wszystkim dla okresu jesienno - zimowego; wiąże się ona z mniejszym nasłonecznieniem i spadkiem skórnej syntezy witaminy D
• dystymia, czyli trwające powyżej 2 lat zaburzenie nastroju, związane z dominowaniem takich negatywnych emocji jak smutek, żal, apatia czy złość.

Skąd się bierze depresja?

Jeśli chodzi o przyczyny depresji, trudno jest jednoznacznie wskazać, kto jest najbardziej narażony na rozwój choroby. Nie oznacza to oczywiście, że nie znane są przyczyny depresji, a raczej - że przyczyny te są złożone i najczęściej dotyczą współwystępowania rozmaitych czynników ryzyka. Najistotniejszy podział obejmuje przyczyny biologiczne oraz psychologiczne depresji. Te pierwsze wynikają z zaburzeń w przewodnictwie nerwowym, zaburzeń hormonalnych czy zakłóceń w rytmie dobowym, ze szczególnym uwzględnieniem fazy snu.

Zaburzenia hormonalne, które mogą sprzyjać rozwojowi depresji (tzw. depresji hormonalnej) to przede wszystkim^[III]:

• niedobór tyroksyny (hormonu tarczycy)
• niedobór testosteronu u mężczyzn
• spadek poziomu estrogenów u kobiet w przebiegu menopauzy, okresie poporodowym czy przedmenstruacyjnym
• nadmierne wydzielanie kortyzolu, np. generowane stresem

Zaburzenia neuroprzekaźnictwa dotyczą przede wszystkim takich neuroprzekaźników jak serotonina, noradrenalina, acetylocholina czy dopamina. Zaburzenia funkcjonowania neuroprzekaźników mogą być wywołane przez:

• niepożądane działania leków (leki stosowane w chorobie nadciśnieniowej, Parkinsona, przeciwlękowe i antykoncepcyjne
• uzależnienie od narkotyków lub alkoholu
• choroby somatyczne (choroba Addisona, AIDS, anemia, grypa, guzy złośliwe, astma, cukrzyca, choroby tarczycy, zapalenie wątroby, zapalenie jelit)
• zmiany hormonalne (klimakterium, poporodowe, wahania nastroju, zespół napięcia przedmiesiączkowego)
• stres.

Zaburzenia w rytmie snu dotyczą przede wszystkim zbyt wczesnego przejścia snu głębokiego w sen płytki, częstych wybudzeń w ciągu nocy czy zbyt małej ilości snu. Kolejna potencjalna przyczyna depresji to predyspozycje genetyczne - nie ma prostego dziedziczenia depresji, jednak stwierdzane jest częstsze rodzinne występowanie depresji.

Najistotniejsze czynniki środowiskowe, które mogą prowadzić do rozwoju depresji to kłopoty zawodowe, trudna sytuacja rodzinna, żałoba, uzależnienia, przewlekłe schorzenia.

Jak rozpoznać depresję?

Objawy depresji są bardzo zróżnicowane i obejmują zarówno symptomy psychopatologiczne, jak i somatyczne. Jak się objawia depresja? Objawy somatyczne depresji, czyli dolegliwości fizyczne o zróżnicowanym charakterze mogą przyjmować postać:

• zaburzeń snu
• zmęczenia fizycznego
• spadku lub wzrostu apetytu, a co za tym idzie - wagi
• spadku libido
• dolegliwości bólowych (bóle głowy, nerwobóle, bóle brzucha)

Z kolei objawy psychopatologiczne mogą dotyczyć pogorszenia nastroju, występowania stanów lękowych, obojętności emocjonalnej, myśli samobójczych, urojeń, zaburzeń pamięci i koncentracji czy niskiej samooceny.

W zależności od nasilenia objawów depresji, wyróżniana jest depresja łagodna, umiarkowana i ciężka. Jak odróżnić, czy to depresja, czy zwykłe pogorszenie nastroju? Istnieje kilka kryteriów pozwalających różnicować te dwa stany. Jednym z najistotniejszych jest czas trwania objawów - przy przejściowym pogorszeniu nastroju spadek formy zauważalny jest przez okres nie dłuższy niż dwa tygodnie. Ponadto objawy mają umiarkowane nasilenie. O depresji mówimy, gdy objawy utrzymują się dłużej i są bardziej nasilone, a osoba nimi dotknięta czuje, że utrudnione jest codzienne funkcjonowanie.

Gdy podejrzewana jest depresja, diagnoza powinna być postawiona przez lekarza.

Diagnostyka depresji nie jest zatem łatwą procedurą. Do rozpoznania depresji wymagane jest rozpoznanie dwóch objawów podstawowych i dwóch dodatkowych, utrzymujących się co najmniej przez dwa tygodnie. Kryteria te są następujące: 

Objawy podstawowe:

• Obniżony nastrój
• Utrata zainteresowań i zdolności do radowania się
• Zmniejszenie energii prowadzące do wzmożonej męczliwości i zmniejszenia aktywności.

Objawy dodatkowe:

• Osłabienie koncentracji i uwagi.
• Niska samoocena i mała wiara w siebie
• Poczucie winy i małej wartości (nawet w epizodach o łagodnym nasileniu)
• Pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości
• Myśli i czyny samobójcze
• Zaburzenia snu
• Zmniejszony apetyt.

W diagnostyce różnicowej uwzględnić należy m. in. zaburzenia hormonalne, choroby układu nerwowego (guzy, neuroinfekcje, choroby naczyniowe mózgu, choroby neurodegeneracyjne), niedobory witaminy D czy witamin z grupy B, a także nowotwory czy choroby nerek.

Depresja - jak leczyć chorobę?

Depresja to przewlekła choroba wymagająca leczenia. Terapia depresji obejmuje zarówno farmakoterapię, jak i psychoterapię. Czy możliwe jest wyleczenie depresji bez leków? Zdarza się, że u niektórych osób wystarczy sama terapia poznawczo - behawioralna. Jednak leki na depresję pozwalają szybciej złagodzić objawy choroby, a ich stosowanie jest bezpieczne.

Leki na depresję to przede wszystkim^[IV]:

• trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, normalizujące poziom noradrenaliny, serotoniny i innych meuroprzekaźników
• selektywne inhibitory wychwytu serotoniny, które mają podobną skuteczność jak trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, ale są lepiej tolerowane przez organizm

Leki przeciwdepresyjne nie uzależniają. Pierwsze efekty pojawiają się po 2 - 4 tygodniach terapii, a odstawianie leków powinno odbywać się stopniowo. Poza farmakoterapią, leczenie depresji obejmuje psychoterapię, elektrowstrząsy, fototerapię. Metoda leczenia depresji ustalana jest indywidualnie, podobnie jak czas jej trwania. Czy depresję można wyleczyć? Oczywiście, a wczesna diagnoza zwiększa szansę na powodzenie terapii. Nieleczona depresja jest chorobą potencjalnie śmiertelną, gdyż może prowadzić do rozwoju takich chorób organicznych jak zawał serca czy udar mózgu, a także do samobójstw^[V].

W celu wspomagania terapii depresji można uzupełnić tradycyjną terapię o stosowanie suplementów diety. W badaniach klinicznych wykazano korzyści ze stosowania takich suplementów jak witamina D, kwas foliowy czy kwasy omega 3^[VI].

Diagnosta laboratoryjny

Justyna Mazur

Bibliografia:

Bene Vobis® jest zastrzeżonym znakiem towarowym firmy Młyn Oliwski.

UWAGA WAŻNE:

Materiał ma wyłącznie charakter informacyjno-edukacyjny. Publikowane tutaj informacje nie mają charakteru reklamowego i w żadnym przypadku nie mogą zastępować porady lekarza lub farmaceuty.

Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, książkach oraz prasie. Materiał nie jest prezentacją ani opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki.

Strona i jej zawartość nie może być wykorzystywana w celu stawiania diagnozy, konsultacji dotyczących postępowania w razie choroby, przepisywania, dawkowania lub stosowania produktów dostępnych za pośrednictwem sklepu Młyn Oliwski.pl

Serwis Młyn Oliwski® nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej.



Pamiętaj, że:
Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Zaleca się zróżnicowany sposób żywienia i zdrowy tryb życia