Selen
Selen jest niezbędnym mikroskładnikiem odżywczym najlepiej znanym ze swoich właściwości przeciwutleniających. Jest częścią 25 selenoprotein, które odgrywają wiele różnych ról w organizmie, od wpływu na produkcję hormonów po wzmacnianie układu odpornościowego. Selen występuje naturalnie w wielu produktach spożywczych i wodzie. Jego ilość w pożywieniu zależy w dużej mierze od stężenia selenu w glebie, w której uprawiano rośliny przeznaczone do spożycia przez ludzi lub do karmienia zwierząt.
Selen w diecie występuje w dwóch postaciach - jako związki nieorganiczne (znajdujące się w wodzie) i związki organiczne (mięso, rośliny). Obie formy mogą być wchłaniane w ciele. Większość ludzi otrzymuje odpowiednią ilość selenu ze swojej diety. Jednak w niektórych częściach Europy i Chin gleba jest uboga w selen, a spożycie dietetyczne jest niskie. W tych regionach pokarm dla zwierząt może zapewnić więcej selenu niż pokarm roślinny.
Potencjalne korzyści zdrowotne selenu
Będąc niezbędną częścią około 25 białek selen pełni wiele ważnych funkcji w organizmie. Chroni komórki przed uszkodzeniem oksydacyjnym, poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego, reguluje metabolizm tarczycy, pomaga w produkcji kilku kluczowych hormonów (w tym prostaglandyn), wpływa na zdrowy wygląd włosów i opaznokci.
Niedobór selenu i objawy
Niedobór selenu występuje rzadko, ale wydaje się, że występuje częściej w niektórych częściach Europy i Nowej Zelandii, szczególnie wśród wegetarian i wegan. Pacjenci poddawani dializie nerek, osoby z HIV lub przewlekłymi dolegliwościami trawiennymi utrudniającymi odpowiednie wchłanianie składników odżywczych z pożywienia mogą również być podatni na niedobór selenu. Jednak spożywanie garści orzechów brazylijskich dziennie lub przyjmowanie suplementów diety może zapewnić brakujący poziom selenu.
Brak selenu może prowadzić do choroby Keshan, choroby serca, niepłodności męskiej, choroby zwyrodnieniowej stawów, wad wrodzonych i zaćmy. Objawy niedoboru selenu obejmują wypadanie włosów, przebarwienia skóry i paznokci oraz łamliwość paznokci , słabą odporność, zmęczenie, osłabienie mięśni, problemy z płodnością, trudności z koncentracją, niedoczynność tarczycy, problemy z sercem i zaburzenia metaboliczne.
Zagrożenia dla zdrowia związane z przyjmowaniem selenu i objawy przedawkowania
Selen może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, w tym niektórymi lekami zobojętniającymi kwas żołądkowy, pigułkami antykoncepcyjnymi, środkami obniżającymi poziom cholesterolu, kortykosteroidami i lekami chemioterapeutycznymi. Ponadto selen może zakłócać korzystne działanie niektórych składników odżywczych, takich jak niacyna i jodek.
Przedawkowanie selenu jest rzadkie i zwykle występuje w wyniku nadmiernej suplementacji. Paradoksalnie zbyt dużo selenu może powodować objawy podobne do niedoborów, takie jak wypadanie włosów, odbarwienie skóry i paznokci, zmęczenie, drażliwość i zaburzenia nerwowe. Inne objawy toksyczności selenu obejmują nudności, wymioty, biegunkę, metaliczny smak w jamie ustnej, cuchnący oddech (nieświeży oddech), zaczerwienienie twarzy i wysypkę skórną. Poważne przedawkowanie może prowadzić do niewydolności nerek i serca, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci.
Dietetyczne źródła selenu
Naturalne formy selenu można znaleźć w orzechach brazylijskich, owocach morza, mięsach, a zwłaszcza w mięsie, drobiu, jajach, ziarnach, płatkach śniadaniowych, szpinaku i produktach mlecznych.