AMINOKWASY

Aminokwasy właściwości

Aminokwasy to bardzo zróżnicowana grupa związków występujących fizjologicznie w organizmie człowieka. Pełnią one kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania organizmu. Aminokwasy kojarzone są przede wszystkim jako związki wchodzące w skład białek – i rzeczywiście tworzą one praktycznie wszystkie struktury białkowe w organizmie.

Aminokwasy podział

Okazuje się jednak, że spośród 300 poznanych aminokwasów jedynie 20 jest aminokwasami białkowymi, wchodzącymi w skład tych struktur. Pozostałe – aminokwasy niebiałkowe – pełnią w organizmie zupełnie inną rolę. Aminokwasy te wpływają na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego oraz nerwowego, uczestniczą w syntezie hormonów i neuroprzekaźników, mogą stanowić źródło energii w stanach niedoboru glukozy.

W suplementach diety znaleźć można zarówno aminokwasy białkowe, jak i niebiałkowe, chętnie wybierane są także suplementy zawierające aminokwasy egzogenne. Jakie związki kryją się pod tymi pojęciami?

Aminokwasy endogenne to takie, które organizm człowieka jest w stanie zsyntetyzować. Do tej grupy aminokwasów zaliczamy: alaninę, asparaginę, cysteinę, glicynę, glutaminę, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy, prolinę, serynę, tyrozynę, cystynę, cytrulinę, homoserynę, hydroksylizynę, hydroksyprolinę, karnitynę, kwas gamma-aminomasłowy, ornitynę i taurynę.

Z kolei aminokwasy egzogenne to związki, które w organizmie nie mogą być zsyntetyzowane – i z tego wynika konieczność dostarczenia ich wraz z dietą bądź suplementami. Do aminokwasów egzogennych zaliczamy następujące aminokwasy: fenyloalanina, izoleucyna, leucyna, lizyna, metionina, treonina, tryptofan, walina.

Suplementy zawierające aminokwasy są chętnie wybierane przez sportowców. Przewaga tego typu preparatów nad środkami zawierającymi białko sprowadza się do wyższego stopnia przyswajania przez organizm. Dostarczenie w suplemencie diety aminokwasów, a nie białek sprawia, że nie są wymagane długie procesy trawienia – aminokwasy dostarczane są w postaci gotowej do absorpcji z przewodu pokarmowego. Ponadto możliwość selektywnego wyboru określonych aminokwasów czyni suplementację bardziej celowaną i pomaga wyeliminować spożycie potencjalnie alergennych białek.

W suplementach diety zawierających aminokwasy znaleźć można rozmaite aminokwasy. Bez wątpienia jedynymi z najczęściej stosowanych są aminokwasy BCAA, czyli aminokwasy rozgałęzione. Tego typu suplement jest szczególnie chętnie wybierany przez sportowców. Aminokwasy rozgałęzione to związki wyróżniające się występowaniem w cząsteczce łańcuchów rozgałęzionych. Aminokwasy te (L-leucyna, L-izoleucyna i L-walina) są aminokwasami egzogennymi. Suplementy z BCAA zażywane są przed treningiem. Aminokwasy rozgałęzione fizjologicznie budują około 35% białek mięśniowych.

Sportowcy bardzo chętnie sięgają także po kreatynę. Spożycie kreatyny może zwiększać wpływ treningu oporowego na siłę mięśni oraz zwiększa wydolność fizyczną w przypadku następujących po sobie krótkich, bardzo intensywnych ćwiczeń fizycznych.

Inne aminokwasy wchodzące w skład suplementów diety to m. in.:

- tauryna

- lizyna

- tyrozyna

- alfa – ketoglutaran argininy

- beta alanina

- glutamina

- cytrulina

Aby suplementacja wymienionych aminokwasów okazała się efektywna, warto wybierać wyłącznie preparaty najwyższej jakości. W składzie takich preparatów znaleźć powinny się wymienione aminokwasy, a skład preparatu może być wzbogacony o witaminę B6 czy witaminę D. Unikać należy preparatów zawierających szkodliwe dla zdrowia syntetyczne dodatki.